Toelichting op de wijzigingen

Na het vaststellen van de kadernota 2016 is slechts één raadsvoorstel akkoord bevonden met budgettaire effecten. Dit betreft de overhevelingsvoorstellen van de jaarstukken 2015, die betrekking hebben op het begrotingsjaar 2017. Het budget voor tegemoetkoming chronisch zieken is met € 400.000 verhoogd en het budget beplanting raadhuis met € 53.000. Voor de struikelstenen is in 2017 € 25.000 en in 2018 € 26.000 beschikbaar. De lasten worden gecompenseerd door een onttrekking uit de algemene reserve.

De kadernota 2016 is vastgesteld als uitgangspunt voor de begroting 2017. De daarin voorgestelde plannen en dekking zijn in de aanloop naar de begroting verder uitgewerkt. Hieronder staan de wijzigingen toegelicht ten opzichte van de vastgestelde begroting. In de financiële beschouwingen wordt nader ingegaan op de afwijkingen ten opzichte van de kadernota.

Dekking Kadernota

1. De invulling van de herschikkingsopgave is nagenoeg conform de opgave in de kadernota 2016 verwerkt met uitzondering van de dekking uit de voor het ISV programma gereserveerde eigen middelen van € 3,4 miljoen.  Deze middelen vallen vrij in 2016 en komen ten gunste van de algemene reserve. Indien nodig is deze dekking vervangen door een onttrekking uit de algemene reserve. Dit is alleen in 2017 het geval en betreft een onttrekking van € 849.000 om de begroting sluitend te maken. Dit is lager dan de geraamde dekking van € 1,1 miljoen uit de ISV-middelen zoals in de kadernota opgenomen.
2. In de kadernota resteerde nog een stelpost te realiseren bezuinigingen van € 100.000 in de begroting 2017 en de jaren erna. Hiervan is structureel € 20.000 ingevuld. Dit betreft het vrijvallen van het budget deelname CROS en de vrijval van een toevoeging aan de voorziening openbaar vervoer. Incidenteel kan in 2017 € 34.000 bezuinigd worden op de post schulphulpverlening.

Nieuwe plannen

1. In de kadernota 2016 is een inschatting gegeven van de middelen die nodig zijn voor de ontwikkeling van het stationsgebied. Inmiddels zijn forse stappen gezet bij de verdere uitwerking van de visie op het Stationsgebied. Grove ramingen zijn verder verfijnd. Hieruit blijkt dat de voorbereidingskosten voor 2017 € 200.000 hoger zullen zijn dan bij de kadernota aangegeven. Voor een deel wordt dit gecompenseerd door lagere uitgaven voor plan- en beleidsvoorbereidingskosten in 2016. Na de onderzoeksfase zal een raadsvoorstel worden opgesteld met het definitieve plan en de financiële gevolgen.
2. Bij de behandeling van de kadernota 2016 op 6 juli 2016 is Amendement A16/51 ingediend waarmee een bestemmingsreserve “Nominatie landgoed Zonnestraal” van € 250.000 is opgenomen. Deze middelen zijn bestemd voor het opstellen van een nominatiedossier en het creëren van (inter)nationaal draagvlak om het proces van plaatsing van Landgoed Zonnestraal op de UNESCO Werelderfgoedlijst succesvol af te ronden. De bestedingen ten laste van deze reserve vinden voor € 150.000 in 2017 plaats en voor € 100.000 in 2018.
3. Voor het Arenapark wordt een nieuw Masterplan opgesteld waarbij het Arenapark zal transformeren van een kantorenpark naar een multifunctionele locatie. Belangrijk element is een onderzoek naar de door gemeente, gebruikers en eigenaren lang gewenste verplaatsing van het station Hilversum Sportpark. Naast het Masterplan wordt in 2017 ook een Milieueffectrapportage, Voorlopig Beeldkwaliteitsplan en een Voorlopig Schetsontwerp opgesteld.
4. In 2017 is € 30.000 gereserveerd voor het bespoedigen van de aanvraag Unesco status voor het gebied Geopark en mogelijk maken van een bezoekerscentrum over het Geopark bij Zonnestraal.
5. Er worden plannen uitgewerkt om te komen tot een toekomstbestendig poppodium. Dit wordt verder uitgewerkt in 2017.
6. In de kadernota 2016 is structureel vanaf 2016 een bedrag opgenomen van € 50.000 voor een sportinvesteringsfonds. In samenwerking met Hilversumse sportverenigingen wordt hieraan  gewerkt. Het doel van het Sportinvesteringsfonds is het doen van investeringen te vergemakkelijken bij sportverenigingen met een eigen accommodatie. De jaarlijkse gemeentelijke bijdrage aan dit fonds is gelijk aan de totale bijdrage van de sportverenigingen met een maximum van € 50.000.
7. In het masterplan van Anna’s Hoeve speelt duurzaamheid een belangrijke rol. Er is in 2016 gestart met een haalbaarheidsonderzoek naar zonneweide ’s, een participatieproject met de nieuwe bewoners en verkenningen voor een duurzamere en innovatievere openbare ruimte. Deze moeten in 2017 leiden tot concrete investeringsvoorstellen. In het investeringsplan is hier rekening mee gehouden.
8. Herinrichting van het gebied Anna’s Hoeve tot natuur en recreatiegebied geschiedt in samenwerking met de provincie, gemeente Laren en GNR. Voor de inrichting is in de kadernota aangegeven dat hiervoor een krediet nodig is van € 1,6 miljoen. Dit betreft de investering in recreatiemaatregelen. Aanvullend is er in 2017 krediet nodig (€ 125.000) voor het opstellen van een nieuw bestemmingsplan en de juridische ondersteuning bij het opstellen van een intentieovereenkomst. De hier opgenomen lasten betreffen de kapitaallasten voortvloeiend uit de investeringen, die in het investeringsprogramma zijn opgenomen.
9. Het hebben van onderwijsaanbod in de gemeente is belangrijk. Het budget zal beschikbaar worden gesteld om initiatieven éénmalig te ondersteunen.
10. Dit budget betreft de plannen voor Media (Mediavisie, Mediamile). De beleidsnota Mediavisie is 11 mei in de Raad vastgesteld. Voor de Mediamile (een route met innovatieve mediatoepassingen van het Centrum naar het Media Park) wordt in 2017 € 50.000 beschikbaar gesteld. Het betreft stortingen in de reserve Creatieve Sector.
11. Het betreft de plannen voor grotere evenementen zoals bijvoorbeeld het Dudokconcert of de Passion.
12. Deze middelen kunnen worden gebruikt om onderwijsprogramma's beter te laten aansluiten op de praktijk van het bedrijfsleven.
13. Deze budgetverhoging betreft de extra kosten voor het loslaten van de inkomenstoets bij de individuele inkomenstoeslag, waardoor deze beschikbaar komt voor een bredere doelgroep.
14. Binnen dit exploitatiebudget worden voorstellen voorbereid en geprioriteerd ter invulling van de visie en kernopgaven zoals die bij behandeling van de structuurvisie 2030 door de gemeenteraad zijn vastgesteld. Bij de opstelling van de programmabegroting 2017 is deze prioritering nog niet gemaakt en is het beschikbare budget daarom als stelpost opgenomen.
15. Het terugbrengen van de eindtijd betaald parkeren van 21.00 naar 19.00 uur betekent jaarlijks ongeveer € 280.000 aan inkomstenderving. In 2017 zal dit halverwege het jaar ingevoerd worden, zodat sprake is van een nadeel van € 140.000. Wel is in 2017 incidenteel een bedrag van € 20.000 benodigd voor het aanpassen van de parkeerautomaten. Daarnaast kunnen de lasten voor inhuur met € 50.000 verlaagd worden. Omdat dit contractueel tot en met 2019 vastligt, ontstaat dit voordeel pas in 2020.
16. Hiermee geven we uitvoering aan de vastgestelde ambities uit het Integraal Veiligheidsplan en de begroting 2016. Tot en met de begroting 2016 werden de uitgaven voor het beleid Veilig uitgaan gedekt uit een bestemmingsreserve. Deze reserve is nu leeg. Met dit budget wordt de voortzetting van het beleid geborgd.
17. We sluiten steeds beter aan op de agenda van de Economic Board Utrecht (EBU) hetgeen leidt tot concrete samenwerking. Sinds 2016 betalen we 50%  van de reguliere contributie. De EBU is gericht op opschaalbare innovaties, met name op het gebied van de creatieve industrie, duurzaamheid en zorg. De samenwerking in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) is vernieuwd en geïntensiveerd. De bestaande bijdrage aan het MRA-platform PRES wordt met € 86.000 verhoogd om de bredere samenwerking te financieren. Verder heeft op 24 februari 2016 de raad de Regionale Samenwerkingsagenda (RSA) vastgesteld. De uitwerking van de RSA is nog in volle gang. Om in 2017 ruimte te hebben om nieuwe innovatieve ontwikkelingen in EBU/MRA of RSA verband te kunnen aanzwengelen, reserveren we een budget van € 21.000 voor aanjaaginvesteringen.
18. Het voorstel in de kadernota was om in 2017 € 700.000 en in 2018 € 300.000 te reserveren voor transitiekosten. Deze middelen waren nodig om de in de kadernota 2015 opgenomen reductie van 25 fte verantwoord te kunnen realiseren. Ondertussen is geconstateerd dat de werkdruk in de organisatie te hoog is. Daarom wordt voorgesteld de personeelsreductie terug te brengen van 25 naar 15 fte. Deze reductie betekent een nadeel in de begroting van € 170.000 in 2017 oplopend naar € 566.000 in 2020. Daarentegen kunnen de benodigde frictiekosten verlaagd worden naar € 200.000 in 2017 en € 250.000 in 2018.

Actualisatie investeringsplan
Met ingang van 2017 hebben wij de aanbeveling van de commissie BBV opgevolgd om geen rentevergoeding over het eigen vermogen en de voorzieningen te berekenen. Door het wegvallen van deze “fictieve rentelasten” dalen de totale rentelasten. Hierdoor wordt de omslagrente lager wat leidt tot een daling van de opbrengsten met een zelfde bedrag. Het voordeel op de rente en kapitaal lasten van ongeveer 1 miljoen wordt grotendeels veroorzaakt door de lagere rente die wij betalen op onze leningen.

Autonome Ontwikkelingen

1. Gezien de ontwikkeling van het aantal uitkeringen (hoge instroom en een lage uitstroom) wordt, vooruitlopend op de definitieve vaststelling van het BUIG budget (september) en het daaropvolgende raadsvoorstel in december, voor 2017 het verwachte maximale eigen risico als tekort verantwoord. In 2018 en 2019 wordt verwacht dat dit tekort terugloopt, waarna met ingang van 2020 de lasten weer gelijk zullen zijn aan het verstrekte BUIG-budget van het Rijk.
2. In de meerjarenraming  is voor 2017 een stelpost opgenomen van € 850.000 ter dekking van de autonome ontwikkelingen en van € 1.300.000 ter dekking van de nominale ontwikkelingen. Beide stelposten kunnen voor 2017  meerjarig vrijvallen.
3. Op 5 juli  2016 is de Raad geïnformeerd over de mutaties volgend uit de meicirculaire. Conform deze Raadsinformatiebrief worden de uitkomsten verwerkt in deze begroting.
   In de meicirculaire is rekening gehouden met een nadeel van € 535.000 als gevolg van de laatste tranche van het zogenoemde “groot onderhoud” aan het gemeentefonds (betreft de verdeling van de kosten van gemeenten op het beleidsterrein Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing). Op 9 juli zijn nieuwe cijfers bekend geworden. Het nadeel is minder groot dan in de eerste raming. Het voordeel is ca. 150.000 voordeliger ten opzichte van de eerste raming.
4. In de begroting 2017 is een salarisverhoging opgenomen van 2,5%. Dit betreft voor 1,5 % loonstijging. De huidige cao loopt tot 1 mei 2017. Naast de cao-verhoging van 3% die in 2016 is afgesproken, vindt er in 2017 vanuit deze cao geen loonsverhoging plaats. Omdat in 2017 een nieuwe cao moet worden afgesloten is er een gerede kans dat er een loonstijging komt.
   Naast deze 1,5 % is 1 % gereserveerd voor pensioenen. Door de lage rekenrente heeft het ABP op dit moment last om de wettelijke dekkingsgraad te halen. Indien de dekkingsgraad te laag blijft, betekent dit dat er een premiestijging ontstaat en een mogelijke pensioenverlaging. Eind 2016 wordt pas de pensioenpremie voor 2017 vastgesteld. Voorlopig wordt rekening gehouden met een verhoging van 1%.
5. In 2017 is een opbrengst van € 500.000 geraamd voor de verkoop van niet-strategisch vastgoed.
6. In de meerjarenraming van de Programmabegroting 2016 is er van uit gegaan dat de Mytylschool in 2017 in gebruik zou worden genomen (lasten voor ons vanaf 2017
   € 468.000 structureel) en dat de verhoging van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds door het hogere aantal leerlingen speciaal onderwijs (baten € 312.000) vanaf 2018 geboekt kon worden. Omdat de realisering is vertraagd, wordt er nu van uit gegaan dat de lasten met ingang van 2018 in de begroting moeten worden opgenomen en dat de baten vanuit de algemene uitkering vanaf 2019 gerealiseerd kunnen worden. Daar komt bij dat deze hogere algemene uitkering € 79.000 lager uitvalt als gevolg van mutaties (onder andere door het wegvallen van het onderhoud in dit budget) in het bedrag per leerling
7. Er worden hogere parkeermeter opbrengsten verwacht dan in de begroting was opgenomen. Dit heeft meerdere oorzaken. Zo trekt enerzijds de economie aan. Anderzijds is nu in de begroting verwerkt dat in de Electrobuurt en het Bloemenkwartier Noord betaald parkeren is ingevoerd. Ook is het aantal koopzondagen uitgebreid. Als laatste was in de meerjarenraming rekening gehouden met terugloop in inkomsten, als gevolg van de werkzaamheden op het nieuwe marktterrein. De inkomsten in de schil lopen echter op. Het is goed mogelijk dat bezoekers van het centrum en de bioscoop elders in de schil een parkeerplek vinden.
8. Het afvalstoffentarief is geactualiseerd voor de verhoogde bijdrage aan de gewestelijke afvalstoffendienst en de lager dan geraamde teruggave over het vorige jaar.
   De OZB opbrengst sluit aan bij de verwachte inflatieontwikkeling ( 2017: 1,1%  2018-2021: 2%).  Ten opzichte van het in de meerjarenraming opgenomen percentage van 2% voor 2017 ontstaat een nadeel van € 169.000.
   De herberekening op de rioolheffing leidt tot een voordeel van € 474.000. Het voordeel aan de lasten kant wordt grotendeels veroorzaakt doordat de rente-storting in de voorziening lager uitvalt door de lagere rentestand. Er heeft echter ook een actualisatie plaatsgevonden van de wijze van toerekening van lasten aan de riooltarieven. In het verleden werd deze rente-storting in de voorziening niet doorberekend in de tarieven, nu is dat wel het geval.
9. Tijdens  de behandeling van de kadernota op 6 juli 2016 is een motie aangenomen over de omgevingswet (Motie M16/48). In de motie wordt het college opgedragen uiterlijk 1 januari 2017 een Integraal Plan van Aanpak voor de implementatie van de omgevingswet aan de raad voor te leggen. Daarin moet worden aangegeven hoe zij het proces van implementatie wil vormgeven. Vooralsnog wordt ervan uit gegaan dat dit voor de jaren 2017 tot en met 2019 tot € 333.000 extra lasten leidt.
10. De investeringen voor de Emmastraat en de Kerkbrink zullen niet eerder dan in 2017 plaatsvinden; de stelpost kapitaallasten verschuift dus een jaar naar achter.
11. Contractueel is vastgelegd dat Tomin/SBS de lasten indexeert. Enerzijds worden de frictiekosten van medewerkers die in 2007 zijn overgegaan naar de Tomin/SBS jaarlijks geïndexeerd, dit heeft een structureel effect.
    Daarnaast wordt voor het uitgevoerde onderhoud een risico-indexering toepast volgens de CROW. Aangezien het contract met Tomin/SBS afloopt, zal opnieuw worden aanbesteed. De verwachting is dat hierbij een bezuiniging zal worden gerealiseerd, waarna vanaf 2018 een aangepast contract kan worden gesloten. De risico-indexering is daarom alleen voor 2017 opgenomen.
12. Op 7 april 2015 is een krediet van € 1,2 miljoen voor duurzaamheidsmaatregelen vrijgegeven voor 20 gemeentelijke gebouwen. In de oorspronkelijk verwachte besparing op energiekosten van € 305.000 zat een omissie van € 81.000 die al in de begroting is verwerkt. Uiteindelijk is voor een bedrag van € 204.000 aan stelposten (te besparen energiekosten) in de begroting verwerkt. De geplande uitvoering van de maatregelen is echter vertraagd. Door deze vertraging en door geactualiseerde berekeningen wordt de verwachte besparingen van € 204.000 bijgesteld naar € 104.000 (2017) en € 141.000 (2018 en verder).
13. Van de Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek is de begroting 2017 ontvangen (zienswijze Raad 15 juni 2016). Het uiteindelijke resultaat voor Hilversum is in de begroting verwerkt.
14. Met  de (aanvullende) capaciteit is onze organisatie binnen afzienbare tijd in staat (met eigen personeel) te voldoen aan de toenemende vraag naar BI, Big Data en Open Data vanuit de organisatie, bestuur en samenleving.  Er is steeds meer behoefte aan informatie waarmee we beter kunnen sturen op onze processen (Business Intelligence / BI).  Big data gaat over het combineren van informatiebronnen (intern, extern, gestructureerd en ongestructureerd, vaak ook realtime) en biedt mogelijkheden om beleid beter vorm te geven en de effecten van beleid sneller te kunnen meten. Big data kan ook worden ingezet om nieuwe vormen van dienstverlening te bereiken of inwoners zelf regie de te geven. Tenslotte moeten we steeds meer openbare informatie direct online beschikbaar stellen als ‘open data’, zodat inwoners hier direct bij kunnen of marktpartijen diensten kunnen ontwikkelen voor onze inwoners.
15. Tijdens  de behandeling van de kadernota op 6 juli 2016 is een motie aangenomen over de inzet van jeugdboa's ten behoeve van integrale aanpak jeugdoverlast (Motie M16/49). De opdracht was om de kosten te dekken uit de middelen veilige stad. Dit is slechts gedeeltelijk gelukt. De kosten schatten wij in op € 96.000, waarvoor dekking ad €26.000 is gevonden in bestaande middelen. Extra budget van € 70.000 is opgenomen om de jeugdboa's toch te kunnen inzetten. In de raad van december zal het plan van aanpak behandeld worden.
16. Van de  regio Gooi en Vechtstreek is de begroting 2017 ontvangen (zienswijze Raad 13 juli 2016). Het uiteindelijke resultaat voor Hilversum van € 66.000 voordelig is in de begroting verwerkt. Hierin zijn ook de lasten voor Huishoudelijke Hulp Toelage opgenomen. De door Hilversum als centrumgemeente ontvangen middelen (decentralisatie-uitkering) worden overgedragen aan de Regio Gooi en Vechtstreek en besteed aan de uitvoering van het plan Huishoudelijke Hulp Toelage Gooi en Vechtstreek.
17. Het sporthalbeheer is uitbesteed aan Optisport. Het aanbestedingsresultaat was bij het opstellen van de begroting 2016 nog niet bekend. De financiële effecten zijn nu in de meerjarenraming verwerkt.

Technische Mutaties

1. De gemeente ontvangt van het rijk regiogelden ten behoeve van beschermd wonen. De gemeente geeft dit door aan de regio Gooi en Vechtstreek die de uitvoering doet. Op verzoek van de accountant verantwoorden wij niet langer het regio deel én het Hilversumse deel (lasten Hilversum en de declaratie hiervan aan de regio), maar alleen het regio deel.
2. 2016 is het laatste jaar van de ISV. De voor 2017 nog begrote lasten en daar tegenoverstaande dekking zijn gecorrigeerd.
3. In de Raad van 11 mei 2016 is de beleidsnota Mediavisie vastgesteld. Deze mutatie betreft de verhoging van de betreffende budgetten en de onttrekking uit de reserve.
4. De kosten voor project railverkeerlawaai worden gedekt door een rijksbijdrage. Deze wijziging betreft een bijstelling voor begrotingsjaar 2017.